નવી દિલ્હીઃ એક તરફ દેશમાંથી દક્ષિણ-પશ્ચિમ ચોમાસું પાછું પાછું ખેંચવાનું શરૂ થઈ ગયું છે, પરંતુ છેલ્લા કેટલાક દિવસોમાં ઉત્તર પ્રદેશ અને બિહાર સહિત ઉત્તર ભારતના કેટલાક ભાગોમાં વરસાદને કારણે ઘણા વિસ્તારો પૂરમાં ડૂબી ગયા છે. સૌથી વધુ નુકસાન બિહારમાં થયું છે, જ્યાં અત્યાર સુધીમાં 19 જિલ્લાઓમાં 12 લાખથી વધુ લોકો તેનાથી પ્રભાવિત થયા છે. રાજ્યના સૌથી વધુ અસરગ્રસ્ત જિલ્લાઓમાં પશ્ચિમ ચંપારણ, કિશનગંજ, સારણ, અરરિયા, સહરસા, મધેપુરા, ગોપાલગંજ, શિયોહર, સીતામઢી, સુપૌલ, મુઝફ્ફરપુર, પૂર્ણિયા, મધુબની, દરભંગા અને કટિહાર છે.
ઉત્તર બિહાર પૂર ઝોન
આ સિવાય ઉત્તર બિહારની કુલ વસ્તીનો મોટો હિસ્સો પૂરની સંભાવનાવાળા વિસ્તારોમાં રહે છે. બિહાર સ્ટેટ ડિઝાસ્ટર મેનેજમેન્ટ ઓથોરિટી અનુસાર, ઉત્તર બિહારના કુલ વિસ્તારનો 73.63 ટકા વિસ્તાર પૂરની સંભાવના છે. કુલ 38 જિલ્લાઓમાંથી, 28 જિલ્લાઓ દર વર્ષે ચોમાસા દરમિયાન પૂરનો અનુભવ કરે છે, જેમાંથી 15 જિલ્લાઓ ગંભીર રીતે પ્રભાવિત થાય છે.
નેપાળ પણ પૂરથી ત્રસ્ત છે
ભારત ઉપરાંત પાડોશી દેશ નેપાળ પણ પૂરના કારણે મુશ્કેલીમાં છે. ખરેખર, બિહારના પૂરમાં કોસી નદીનો સૌથી મોટો ફાળો છે. કોસી નદી નેપાળમાં હિમાલયમાંથી નીકળે છે. આ પછી આ નદી નેપાળના મોટા ભાગમાંથી વહે છે અને બિહારથી ભારતમાં પ્રવેશે છે. જ્યારે નેપાળના હિસ્સામાં કોસીનું પાણી વધે છે ત્યારે પહાડી પ્રદેશ ભારત તરફ પાણી છોડે છે.
જાણો બિહારમાં પૂરનું નેપાળ કનેક્શન!
સાત વધુ ઉપનદીઓ બિહારની કોસી નદીમાં જોડાય છે અને તેમાં પાણીનું સ્તર અનેકગણું વધી જાય છે. આ કારણોસર રાજ્યમાં દર વર્ષે પૂરના કારણે ભારે તબાહી સર્જાય છે. આ સિવાય નેપાળમાંથી નીકળતી કમલા બાલન, બાગમતી, ગંડક, બુધી ગંડક સહિત અન્ય ઘણી નદીઓ બિહારમાં આવે છે. બિહારના ઘણા જિલ્લા નેપાળને અડીને આવેલા છે. જેમાં સીતામઢી, સુપૌલ, અરરિયા, પૂર્વ ચંપારણ, પશ્ચિમ ચંપારણ, મધુબની અને કિશનગંજનો સમાવેશ થાય છે.
નેપાળ ભારતના રાજ્યો કરતાં વધુ ઊંચાઈએ આવેલું છે.
નેપાળ પર્વતીય દેશ હોવાથી, તે ભારતીય રાજ્યો કરતાં વધુ ઊંચાઈ પર સ્થિત છે. જેના કારણે આ તમામ પાણી ભારત તરફ આવે છે અને વિનાશનું કારણ બને છે. નિષ્ણાતોના મતે આ પાણીને રોકવા માટે નેપાળમાં કોસી નદી પર ડેમ બનાવવો જોઈએ. આ અંગે ભારતે નેપાળ સમક્ષ અનેક માંગણીઓ કરી હતી, પરંતુ નેપાળ સરકાર તરફથી સકારાત્મક પ્રતિસાદ ન મળવાને કારણે તે થઈ શક્યું નથી. નેપાળ સરકાર કોસી નદી પર બની રહેલા આ બંધની પર્યાવરણ પર પ્રતિકૂળ અસરોથી ચિંતિત છે.
નેપાળ ભારતના રાજ્યો કરતાં વધુ ઊંચાઈએ આવેલું છે.
નેપાળ પર્વતીય દેશ હોવાથી, તે ભારતીય રાજ્યો કરતાં વધુ ઊંચાઈ પર સ્થિત છે. જેના કારણે આ તમામ પાણી ભારત તરફ આવે છે અને વિનાશનું કારણ બને છે. નિષ્ણાતોના મતે આ પાણીને રોકવા માટે નેપાળમાં કોસી નદી પર ડેમ બનાવવો જોઈએ. આ અંગે ભારતે નેપાળ સમક્ષ અનેક માંગણીઓ કરી હતી, પરંતુ નેપાળ સરકાર તરફથી સકારાત્મક પ્રતિસાદ ન મળવાને કારણે તે થઈ શક્યું નથી. નેપાળ સરકાર કોસી નદી પર બની રહેલા આ બંધની પર્યાવરણ પર પ્રતિકૂળ અસરોથી ચિંતિત છે.
